Blog

Cerflun wedi’i ysbrydoli yn lleol wedi’i ddadorchuddio yn SoDdGA Twyni Crymlyn

Dynamic Dunescapes

Roedd dydd Sul 16eg Gorffennaf 2023 yn ddiwrnod cyffrous i dîm y prosiect Twyni Deinamig sy’n gweithio yng Nghymru. Yn cael ei gynnal ar y cyd gan Plantlife a saith partner arall drwy’r prosiect Twyni Deinamig, cynhaliwyd seremoni torri rhuban i ddathlu’r cerflun mynediad sydd wedi’i greu gan y Gof o Gymru, Eifion Thomas (JET Blacksmith).  

Yn ddiweddar, rydym wedi dadorchuddio cerflun wedi’i ysbrydoli yn lleol wedi’i gydblethu â glöynnod byw, adar a gweision y neidr yng Nghymru. 

Mae’r cerflun newydd yn Nhwyni Crymlyn, sydd wedi cymryd pedair blynedd i’w greu, wedi bod yn rhan enfawr o waith y prosiect Twyni Deinamig yn y SoDdGA ym Mae Abertawe. Gyda Champws y Bae Prifysgol Abertawe yn gefndir iddo, mae Twyni Crymlyn yn un o 10 safle Twyni Deinamig yng Nghymru. 

Ben Sampson, Swyddog Cynaliadwyedd Prifysgol Abertawe a Warden Twyni Crymlyn

“Mae Twyni Crymlyn yn un o’r pocedi olaf o ddiffeithdir sydd ar ôl o amgylch arfordir Bae Abertawe, ac mae ei dwyni a’i gorsydd yn gartref i amrywiaeth anhygoel o blanhigion ac anifeiliaid. Mae cael ardal mor bwysig ar gyfer bywyd gwyllt mor agos at y ddinas ac am ddim i bawb ei harchwilio yn ei wneud yn lle gwych i bobl brofi byd natur ar garreg eu drws, ac yn fwy arbennig fyth”

 

Y cysyniad y tu ôl i’r cerflun hwn oedd creu ymdeimlad o gyrraedd i bobl sy’n ymweld â Chrymlyn, ac fe’i cynlluniwyd i gynnwys elfennau o’r safle yr oedd y trigolion lleol yn cysylltu fwyaf â nhw. Bydd ymwelwyr â’r cerflun yn gweld bod ganddo löynnod byw, adar, gweision y neidr a mwy yn cydblethu ynddo. Roedden ni eisiau iddo gynrychioli nid yn unig y presennol ond hefyd gorffennol a dyfodol y safle. 

Dechrau ar y siwrnai ddylunio 

Roedd y syniadau cychwynnol ar gyfer y prosiect hwn yn amrywio o un cerflun i banel a fyddai'n fframio tirwedd amrywiol y SoDdGA. Drwy ymgynghori ag ymwelwyr lleol yn 2022 dewiswyd y syniad o lwybr bwaog, a phleidleisiwyd ar themâu allweddol.   

A purple wildflower with spiky leaves
A purple flower
Mae'r cerflun wedi’i osod yn un o bâr, ac yn uchel ymhlith blaenoriaethau dylunio’r ymwelwyr roedd cynnwys glöynnod byw, gwenyn, planhigion a blodau, adar, a'r dirwedd leol yn y dyluniad
Mae'r cerflun wedi’i osod yn un o bâr, ac yn uchel ymhlith blaenoriaethau dylunio’r ymwelwyr roedd cynnwys glöynnod byw, gwenyn, planhigion a blodau, adar, a'r dirwedd leol yn y dyluniad

Drwy broses bleidleisio debyg, penderfynwyd y byddai’r chwaer gerflun yn adlewyrchu’r dirwedd o’i amgylch yn amlycach, gydag elfennau o systemau twyni lleol Twyni Crymlyn a’r chwaer safle ar draws Aber Nedd yn Nhwyni Baglan wedi’u hymgorffori. 

I gydnabod hanes diwydiannol yr ardal leol, byddai'r ddau gerflun wedi'u gwneud o fetel.
I gydnabod hanes diwydiannol yr ardal leol, byddai'r ddau gerflun wedi'u gwneud o fetel.

Gyda syniadau wrth law, aethom ati i ddod o hyd i Artist o Gymru, a Gof, a allai ddod â’r prosiect hwn yn fyw. Llwyddodd y gof o Sir Benfro, Eifion Thomas (JET Blacksmith) i ddal natur wyntog twyni Bae Abertawe.   

Yn ei gysyniad cerflun deinamig gwelsom fwa a oedd yn edrych fel ei fod bron yn chwythu eisoes yn y gwynt, gan godi ac i fyny i'r awyr.
Yn ei gysyniad cerflun deinamig gwelsom fwa a oedd yn edrych fel ei fod bron yn chwythu eisoes yn y gwynt, gan godi ac i fyny i'r awyr.

Wrth i fisoedd 2023 fynd rhagddynt, roedd pob diweddariad newydd ar y broses o greu’r cerflun yn llawn edmygedd o sgiliau Eifion. 

A man holds a metal leaf with tongs during the forging and design process
A piece of the metal sculpture is forged in the fire
A red hot metal butterfly cools on an anvil
Metal leaves made for the sculpture

Yn raddol fe wnaethon ni ddechrau gweld glöynnod byw coch poeth a phetalau blodau cain yn dod allan o fflamau.

Ymlaen yn gyflym i fis Gorffennaf 2023!

Yn ogystal â thorri’r rhuban, roedd y diwrnod yn cynnwys teithiau tywys, gweithgareddau celfyddydol, diwrnod llawn o bio-blitz a helfa garthwr! Darparodd y gwerthwr lleol Van Goffi lawer o luniaeth i'r mynychwyr, a chofnododd y ffotograffydd Andy Davies y diwrnod drwy ei lens. Unwaith yr oedd y glaw a'r gwynt wedi tawelu, dechreuodd gweithgareddau'r dydd gyda’r ymwelwyr yn archwilio'r twyni gyda warden y safle Ben Sampson. 

Bu’r ymwelwyr yn edrych ar yr ystod o gynefinoedd sydd i’w gweld yn Nhwyni Crymlyn gyda Ben Sampson (Prifysgol Abertawe) ac yn darganfod adar, mamaliaid, ffyngau, amffibiaid, amrywiaeth gyfoethog o blanhigion arfordirol a’r gwaith sy'n cael ei wneud ar y safle i adfywio’r gofod ar gyfer bywyd gwyllt lleol
Bu’r ymwelwyr yn edrych ar yr ystod o gynefinoedd sydd i’w gweld yn Nhwyni Crymlyn gyda Ben Sampson (Prifysgol Abertawe) ac yn darganfod adar, mamaliaid, ffyngau, amffibiaid, amrywiaeth gyfoethog o blanhigion arfordirol a’r gwaith sy'n cael ei wneud ar y safle i adfywio’r gofod ar gyfer bywyd gwyllt lleol

Ar ôl lapio’r cerflun mewn rhuban, ymunodd ymwelwyr a gwesteion arbennig â ni ar gyfer y dadorchuddio swyddogol. Dechreuodd y gweithgareddau gydag araith fer gan yr Athro Charles Hipkin, a fu’n adlewyrchu ar arwyddocâd y lle arbennig hwn yn ecolegol ac iddo ef yn bersonol. 

Ein gwesteion arbennig yn tynnu'r rhuban i ddathlu'r gosod yn ffurfiol! O'r chwith i’r dde - Yr Athro Charles Hipkin (Partneriaeth Natur Leol Castell-nedd Port Talbot), Martyn Evans (CNC), Eifion Thomas (JET Blacksmith), Penny Neyland (Prifysgol Abertawe) a’n Lizzie Wilberforce ni o Plantlife!
Ein gwesteion arbennig yn tynnu'r rhuban i ddathlu'r gosod yn ffurfiol! O'r chwith i’r dde - Yr Athro Charles Hipkin (Partneriaeth Natur Leol Castell-nedd Port Talbot), Martyn Evans (CNC), Eifion Thomas (JET Blacksmith), Penny Neyland (Prifysgol Abertawe) a’n Lizzie Wilberforce ni o Plantlife!

Gyda’r glaw yn cadw draw, cyflwynodd Ai-Lin Kee o Natur Ar Garreg Eich Drws yr ymwelwyr i bryfed peillio’r twyni, gan dynnu sylw at waith prosiect B-Lines 

Yn ogystal â gwenyn, glöynnod byw a gwyfynod, cafodd yr ymwelwyr hefyd weld cranc-gorynnod sy'n newid eu lliw, ceiliogod rhedyn a mwy wrth iddyn nhw archwilio gydag Ai-Lin Kee.
Yn ogystal â gwenyn, glöynnod byw a gwyfynod, cafodd yr ymwelwyr hefyd weld cranc-gorynnod sy'n newid eu lliw, ceiliogod rhedyn a mwy wrth iddyn nhw archwilio gydag Ai-Lin Kee.

Rydym wrth ein bodd yn gallu rhannu gydag ymwelwyr stori’r cerflun yn ogystal â’r gosodiad ei hun, a fydd yno i’w fwynhau gan bawb am flynyddoedd lawer i ddod. Rydym yn gwerthfawrogi yn fawr y gefnogaeth a gawsom ni gan berchnogion tir Twyni Crymlyn, Sant Modwen, wrth ddod â’r prosiect hwn yn fyw. 

Cadwch lygad am fwy gan fod yr ail chwaer gerflun ar fin cael ei osod mewn llecyn arall ar y safle. I gael yr wybodaeth ddiweddaraf, gwnewch yn siŵr eich bod yn dilyn Cynaliadwyedd ym Mhrifysgol Abertawe ar gyfryngau cymdeithasol, ac os byddwch yn ymweld peidiwch ag anghofio ein tagio ni yn eich lluniau!